سندرم T.O.S نام خود را از محل وقوع خود گرفته است . مجرای خروجی قفسه سینه (Thoracic Outlet) فضائی است که بین استخوان ترقوه و اولین دنده قرار گرفته است . فشرده شدن غیر طبیعی دسته عروقی و عصبی توسط عناصر استخوانی ، لیگامانی یا عضلانی مجموعه ای از علائم را ایجاد می کند که Thoracic Outlet Syndrome خوانده می شود . به عبارت دیگر فشرده شدن دسته عروقی و عصبی Neurovascular Bundle بین عناصر استخوانی ، لیگامانی یا عضلانی مهره های گردنی و دیواره پائینی آگزیلا باعث بروز این سندرم می شود . مجرای خروجی قفسه سینه یا به عبارت دیگر Cervicoaxillary از قاعده گردن تا ناحیه آگزیلا و زیر بغل ادامه دارد .
هنگامی که عضلات اطراف شانه و قفسه سینه به اندازه کافی قوی نباشند تا استخوان ترقوه را در جای خود پشتیبانی کنند این استخوان به طرف جلو و پائین می لغزد و باعث فشرده شدن عروق و رشته های عصبی شبکه بازوئی Brachial Plexus در مجرای خروجی قفسه سینه می شود .
دسته عروقی و عصبی Neurovascular Bundle شامل شبکه عصبی بازوئی ، ریشه های عصبی C8 و T1 ، شریان و ورید ساب کلاوین می باشد . عروق ساب کلاوین (شریان ، ورید) کار خون رسانی به ساعد ، بازو ، دست ، کمربند شانه ای و مناطقی از سر و گردن را به عهده دارند .
علائم بیماری
قبل از لیست کردن علائم شایع در سندرم T.O.S لازم است به این نکته اشاره کنیم که وجود علائم زیر در بیمار نشانه قطعی وجود سندرم نیست . لازم است درمانگر با انجام معاینه فیزیکی دقیق ، انجام تستهای اختصاصی و بررسی های پاراکلینیکی وجود بیماریهای دیگر را مورد نظر قرار دهد . علائم عروقی و عصبی می تواند نشانه بیماریهای جدی باشد .
علائم عروقی:
- التهاب یا پف کردن بازو یا دست
- کبودی و آبی شدن دست
- احساس سنگینی در بازو یا دست
- وجود گره ضربان دار بالای استخوان ترقوه
- درد عمیق و آزار دهنده (شبیه درد دندان) در ناحیه گردن و شانه که در شبها شدیدتر می شود .
- خستگی سریع بازو ها و دست ها
- برجسته شدن وریدهای سطحی دست
علائم عصبی:
- اختلالات حسی در ناحیه داخلی ساعد و ناحیه پالمار (خواب رفتن ، سوزن سوزن شدن)
- ضعف عضلانی و آتروفی عضلات خم کننده دراز انگشتان و عضلات ریز کف دست (عضلات اینترنسیک)
- بروز مشکل در حرکات ظریف دست
- گرفتگی عضلات ناحیه داخلی ساعد (خم کننده دراز انگشتان)
- درد بازو و دست
- گزگز و بی حسی در ناحیه شانه ، گردن ، بازو و دست
چه عواملی باعث فشار روی دسته عروقی ، عصبی می شوند؟
فشار موقعی ایجاد می شود که سایز و شکل اجزای تشکیل دهنده مجرای خروجی قفسه سینه تغییر کند . ورزش ، تروما ، حاملگی ، شرایط مادرزادی ، اگزوستوزیس ، تغییرات پوسچر و ضعف عضلات می تواند باعث ایجاد فشار روی دسته عروقی و عصبی ناحیه مجرای خروجی قفسه سینه شود . برخی از عوامل شایع ایجاد فشار روی دسته عروقی و عصبی و شرح مختصر هر کدام ذیلا ذکر شده است :
- کوتاهی بخش قدامی عضله اسکالن Anterior scalene tightness
- فشردگی فضای بین قسمت قدامی و میانی عضله اسکالن می تواند ناشی از اسپاسم عضله اسکالن به دنبال تحریک عصبی ، اسپوندیلوزیس مهره های گردنی ، التهاب مفاصل Facet Joints باشد .
- کم شدن فاصله استخوان ترقوه و دنده اول Costoclavicular approximation
- کم شدن فضای بین استخوان ترقوه و دنده اول می تواند ناشی از کوتاهی عضلات ، لیگامانها و پوسچر ضعیف باشد . در این شرایط رشته های عصبی و عروقی در فضای تنگ موجود فشرده می شوند .
- کوتاهی عضله سینه ای کوچک Pectoralis minor tightness
- فشردگی عروق و اعصاب زیر تاندون عضله سینه ای کوچک و در زیر زائده Coracoid می تواند ناشی از حرکات تکراری بازو بالاتر از سطح سر باشد (بالا بردن و دور کردن شانه ها به صورت مکرر)
چه فعالیتهائی باعث بروز این سندرم می شود ؟
گرچه پوسچر نامناسب و عضلات ضعیف عامل اصلی این سندرم هستند شرایط و عوامل دیگری نیز در ایجاد سندرم دخالت دارند . تروما و شرایط مادرزادی از دیگر عوامل بروز سندرم T.O.S هستند .
پوسچرهای ثابت مثلا در کارگران خطوط تولید ، باجه داران بانک ها ، کارمندان دفاتر رسمی و بیمه ها ، دانشجویان و ... می تواند باعث افتادگی شانه ها و شیفت شدن سر به جلو شود . در این شرایط عضلات کوتاه و پوسچرهای ضعیف عامل اولیه ایجاد علائم بیماری هستند . حمل وزنه های سنگین مانند چمدان ، کیف مدرسه و ... می تواند از دیگر عوامل افتادگی شانه ها و ایجاد علائم بیماری باشد . حرکات تکراری بازوها در سطحی بالاتر از سر (مثلا در کارگران ساختمانی گچ کار و رنگ کار ، معلمین ، اساتید دانشگاه و ... ) از دیگر عوامل ایجاد علائم بیماری است . برخی از ورزش ها مانند شنا ، والیبال ، تنیس و بیسبال به دلیل حرکات دور کردن شدید بازوها (Hyper Abduction ) می توانند علائم سندرم را ایجاد کنند .
سایر عوامل ایجاد سندرم T.O.S
وجود دنده گردنی (بلندی غیر طبیعی زائده های عرضی آخرین مهره گردن) از دیگر عوامل بروز سندرم T.O.S است . گاهی با وجود دنده گردنی در رادیوگرافی بیمار ، عامل اصلی ایجاد علائم سایر شرایط عضلانی و پوسچر بیمار است .!
تست های اختصاصی برای تشخیص سندرم T.O.S
۱- EAST Test or "Hands-up" Test
بیمار در حالت ایستاده بازوهایش را مطابق شکل سمت چپ بالا نگه می دارد به گونه ای که آرنج ها کمی عقب تر از سطح سر باشند . از بیمار خواسته می شود دستانش را مطابق شکل سمت راست به مدت سه دقیقه باز و بسته کند . ایجاد درد ، سنگینی ، احساس ضعف بازوها ، بی حسی و سوزن سوزن شدن در دستان نشانه مثبت بودن این تست کلینیکی است.
۲- Adson or Scalene Manoeuvre
تراپیست مطابق شکل نبض رادیال بیمار را می گیرد . بیمار سرش را به طرف بازوی در حال تست می چرخاند و آنرا به طرف عقب خم می کند (Extend the Neck) در حالیکه تراپیست بازوی بیمار را راست نگه می دارد (Extend the Arm) . از بین رفتن نبض رادیال بیمار نشانه مثبت بودن این تست بالینی است.
۳- Costoclavicular Maneuver
تراپیست مطابق شکل نبض رادیال بیمار را می گیرد و شانه بیمار را به طرف عقب و پائین می کشد در حالیکه بیمار سینه خود را در حالت کشیده به جلو نگه می دارد . از بین رفتن نبض رادیال نشانه مثبت بودن این تست است . انجام این تست بویژه در بیمارانی که از ایجاد علائم هنگام برداشتن کوله پشتی یا پوشیدن ژاکت سنگین شکایت دارند مفید است .
۴-Allen Test
تراپیست مطابق شکل آرنج بیمار را در حالت خم شدن ۹۰ درجه نگه می دارد در حالی که شانه به صورت عرضی باز و در حالت به بیرون چرخیده است (Horizontally Extension and Laterally Rotation) . از بیمار خواسته می شود تا سرش را به طرف مقابل بازوی در حال تست بچرخاند . چنانچه با چرخیدن سر بیمار به سمت مقابل نبض رادیال بیمار از بین برود این تست مثبت تلقی می شود .
۵- Provocative Elevation Test
این تست در بیمارانی که علائم فعال دارند انجام می شود . بیمار روی صندلی می نشیند و تراپیست مطابق شکل سمت چپ بازوی بیمار را می گیرد . در حالیکه شانه های بیمار توسط تراپیست به طرف بالا کشیده می شود (Full Elvation) ، بیمار حالت پاسیو دارد . این وضعیت (شکل سمت راست) به مدت ۳۰ ثانیه یا بیشتر حفظ می شود . افزایش نبض ، تغییر رنگ پوست (صورتی شدن) و افزایش درجه حرارت دست نشانه مثبت بودن این تست بالینی است . علائم عصبی شامل بی حسی ، گزگز ، سوزن سوزن شدن و درد با کاهش جریان خون ایجاد می شوند .
درمان سندرم T.O.S
به محض تشخیص سندرم لازم است درمانهای طبی و بویژه درمانهای غیرتهاجمی آغاز شود . در صورت شدید بودن درد ، از بین رفتن جریان عروقی یا عصبی و ادامه شرایط به مدت سه یا چهار ماه باید درمان جراحی مد نظر قرار گیرد .
پروتکل درمانی فیزیوتراپی در درمان T.O.S
- استفاده از مدالیته های گرمای سطحی مانند هات پک یا اینفرارد
- استفاده از مدالیته های گرمای عمقی نظیر اولتراسوند یا لیزر
- استفاده از مدالیته های ضد درد الکتروتراپی بویژه A.P.S و Interferential
- ماساژهای موضعی دستی یا با استفاده از ماساژورهای کلینیکال
- تمرینات استرچی عضلات
- تمرینات ایزومتریک عضلات گردن ، شانه و اندام فوقانی
- اصلاح پوسچر بیمار
- تمرینات تقویتی برای عضلات ضعیف
عکس های ضمیمه
همچنین بخوانید
شما چه فکر می کنید؟
لطفا نظر خود را در خصوص این مطلب ثبت نمائید.
تاکنون در خصوص این مطلب نظری ثبت نشده است.